Werkwijze
Hoe komt een advies van de Afdeling advisering tot stand?
De Afdeling advisering is verdeeld in vier secties. Iedere sectie behandelt de voorstellen van drie of vier ministeries. Het kan gaan om een wetsvoorstel of een ontwerp van een algemene maatregel van bestuur. Een wetsvoorstel moet worden aangenomen door het parlement. Een algemene maatregel van bestuur kan een minister zelf uitvaardigen. Een sectie bereidt het advies voor. Elk voorstel wordt aan de hand van een vast toetsingskader beoordeeld. Het definitieve advies wordt gezamenlijk vastgesteld door de leden van de Afdeling advisering. Zij komen wekelijks op woensdagmiddag bij elkaar om in een vergadering in de Volle Raadzaal in het gebouw van de Raad van State op het Binnenhof de adviezen vast te stellen. Dat gebeurt onder voorzitterschap van de vice-president. De Afdeling advisering wordt ondersteund door de directie Advisering. Bij de directie Advisering werken ongeveer veertig mensen: wetgevingsjuristen en administratieve medewerkers.
Oordeel van de Afdeling advisering: het dictum
Aan het slot van het advies geeft de Afdeling advisering haar eindoordeel over het voorstel. Dit wordt het dictum genoemd. Voor de dicta gebruikt de Afdeling advisering vier vaste formuleringen.
- a) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft geen opmerkingen bij het voorstel en adviseert het voorstel bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen.
Toelichting: hiermee geeft de Afdeling advisering aan dat ze geen (inhoudelijke) opmerkingen heeft bij het wetsvoorstel.
- b) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een aantal opmerkingen bij het voorstel en adviseert daarmee rekening te houden voordat het voorstel bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal wordt ingediend.
Toelichting: de Afdeling advisering heeft bedenkingen bij het voorstel of de toelichting en geeft aan dat er een wijziging of aanvulling nodig is.
- c) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft een aantal bezwaren bij het voorstel en adviseert het voorstel niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen, tenzij het is aangepast.
Toelichting: dit dictum gebruikt de Afdeling advisering als zij bezwaren heeft tegen het voorstel. Ze geeft hiermee aan dat het voorstel moet worden aangepast voordat dit naar de Tweede Kamer wordt verstuurd.
- d) De Afdeling advisering van de Raad van State heeft ernstige bezwaren tegen het voorstel en adviseert het niet bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal in te dienen.
Toelichting: hiermee geeft de Afdeling advisering aan dat ze fundamentele bezwaren heeft tegen het voorstel en dat deze niet kunnen worden opgelost door een aanpassing.
De laatste twee dicta (c. en d.) zijn zogenoemde 'zware' dicta. Voorstellen die zo'n dictum van de Afdeling advisering meekrijgen, bespreekt het kabinet opnieuw in de ministerraad.
Wat gebeurt er met het advies als het is vastgesteld?
De Afdeling advisering stuurt een vastgesteld advies naar de desbetreffende minister. Het advies is op dat moment nog niet openbaar en dus nog niet voor iedereen toegankelijk. De minister geeft eerst zijn reactie in een zogenoemd nader rapport aan de Koning. De minister bepaalt het moment waarop het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer wordt ingediend of de algemene maatregel van bestuur wordt ondertekend en bekendgemaakt. Pas dan zijn ook alle stukken (dus: wetsvoorstel, advies van de Afdeling advisering en nader rapport van de regering) openbaar en voor iedereen te lezen. Niet de Raad van State, maar de minister bepaalt het moment waarop het advies van de Afdeling advisering openbaar wordt gemaakt.
Zodra een advies openbaar is, plaatst de Raad van State deze direct met volledige tekst op zijn website. De regering kan er ook voor kiezen om de algemene maatregel van bestuur niet in werking te laten treden of het wetsvoorstel niet in te dienen bij de Tweede Kamer. Het advies van de Afdeling advisering wordt in zo’n geval wel openbaar gemaakt.
Alle adviezen die de Raad van State na 1 januari 2000 heeft vastgesteld, zijn met volledige tekst op deze website te vinden.